¿Está o idioma galego en disposición de celebrar os seus primeiros mil anos de existencia? «Seguro», responde Basilio Losada, o primeiro catedrático de Filoloxía galega e portuguesa que houbo na Universidade de Barcelona. O galego, ou o xerme do que evolucionaría ata o que hoxe coñecemos como lingua oficial de Galicia, comezou a balbucirse no entorno dos campamentos romanos instalados no territorio máis noroccidental da Península e iniciou a súa expansión coa decadencia de Roma.
A partir do século V, os bárbaros desintegran o imperio e comezan anos escuros de fame, peste e morte. As cidades abandónanse e o latín (e todo o que ten que ver coa alta cultura) queda acantonado nos mosteiros. O pobo vai esquecendo o idioma dos romanos e mestúrao coas novas influencias e co substrato prelatino. «Entre o século X e o XI, pode dicirse que a xente xa non entendía o latín», continúa Losada «e, no XII, esa nova lingua empeza a escribirse». Ata onde se sabe, é a cantiga satírica Ora faz ost'o senhor de Navarra o documento literario máis antigo escrito nunha lingua que xa non era o latín, senón o que se deu en chamar galego. Escribiuno o trobador Joam Soares Paiva contra o ano 1200.
Os testemuños
Os primeiros documentos non literarios que se conservan son a Noticia de Torto, un texto notarial datado entre 1212 e 1216, e o testamento de Alfonso II de Portugal, de 1214, cunha regularidade ortográfica que fai pensar aos expertos que é imposible que non haxa testemuños anteriores. Os dous textos foron achados en Portugal. Na procura de datas de referencia, hai dous anos que o Consello de Cultura Galega presentou o documento máis antigo escrito en galego, e escrito en Galicia: O Foro do bo burgo do Castro Caldelas, un privilexio real -o único que se coñece escrito en galego- redactado por un notario de Allariz en 1228, cando o galego amencía cara ao seu esplendor e era, xa, a lingua dos reis.
Se ata alí ninguén investigador o remedia, haberá que esperar aínda preto de douscentos anos para celebrar o primeiro milenio do galego. Aínda que todo é cuestión de interpretar as cousas: «Cando unha lingua empeza a escribirse, ten detrás ao menos dous séculos de implantación oral», aclara Basilio Losada. Outros expertos, como o profesor Henrique Monteagudo, comparten a teoría. Logo, o galego ten mil anos.
Extraído de | La Voz de Galicia.¿Está el idioma gallego en disposición de celebrar sus primeros mil años de existencia? «Seguro», responde Basilio Losada, el primer catedrático de Filología gallega y portuguesa que hubo en la Universidad de Barcelona. El gallego, o el brote del que evolucionaría incluso lo que hoy conocemos como lengua oficial de Galicia, comenzó la balbucearse en el entorno de los campamentos romanos instalados en el territorio más noroccidental de la Península e inició su expansión con la decadencia de Roma.
A partir del siglo V, los bárbaros desintegran el imperio y comienzan años oscuros de hambre, peste y muerte. Las ciudades se abandonan y el latín (y todo lo que tiene que ver con la alta cultura) queda acantonado en los conventos. El pueblo va olvidando el idioma de los romanos y lo mezcla con las jóvenes influencias y con el sustrato prelatino. «Entre el siglo X y el XI, puede decirse que la gente ya no entendía el latín», continúa Losada «y, en el XII, esa joven lengua empieza a escribirse». Incluso hasta donde se sabe, es la cantiga satírica Ora faz ost'el senhor de Navarra el documento literario más antiguo escrito en una lengua que ya no era el latín, sino lo que se dio en llamar gallego. Lo escribió el trovador Joam Sonar Paiva hacia el año 1200.
Los testimonios
Los primeros documentos no literarios que se conservan son la Noticia de Torcido, un texto notarial datado entre 1212 y 1216, y el testamento de Alfonso II de Portugal, de 1214, con una regularidad ortográfica que hace pensar a los expertos que es imposible que no haya testimonios anteriores. Los dos textos fueron hallados en Portugal. En la búsqueda de fechas de referencia, hace dos años que el Consejo de Cultura Gallega presentó el documento más antiguo escrito en gallego, y escrito en Galicia: O Foro do bo burgo de Castro Caldelas, un privilegio real -el único que se conoce escrito en gallego- redactado por un notario de Allariz en 1228, cuando el gallego amanecía hacia su esplendor y era ya, la lengua de los reyes.
Si incluso así ningún investigador lo remedia, habrá que esperar aún doscientos años para celebrar el primer milenio del gallego. Aunque todo es cuestión de interpretar las cosas: «Cuando una lengua empieza a escribirse, tiene detrás al menos dos siglos de implantación oral», aclara Basilio Losada. Otros expertos, como el profesor Henrique Monteagudo, comparten la teoría. Por tanto, el gallego tiene mil años.
Ver también | Unha traxectoria de éxito e represión que a converteu na lingua romance máis popular (La Voz).
Versión en castellano traducida con OpenTrad.
¿Líches esta noticia?
ResponderEliminarO galego atópase no peor momento da súa historia
O galego baixou 40% de falantes como língoa inicial en 15 anos
Non sei se os datos serán fiábeis, mais, de seren certos, o galego ten risco certo de non cumprir os mil cinconta anos como unha língoa viva.
É certo que entre a xente nova fálase pouco... Según onde e con quén.
ResponderEliminarO que sí me sorprende é que haxa tan pouca prensa en galego.
De todos modos o galego se por algo se distingue é por ter superado dificultades, e a pesar da marxinación de moitas épocas sempre saíu adiante.
Ademáis agora conta con máis medios de difusión ca nunca.
Se se perde o galego, pérdese a nosa cultura. Non quero nin pensalo.
O galego superou a marxinación...porque vivíu na marxinación.
ResponderEliminarSoa raro, pero nós falamos galego grazas a que en España non houbo ensino obrigatorio ata fai unhas décadas. Na França impúxose o ensino obrigatorio depois da revolución, o ensino en francés, e xa ves onde quedaron as súas língoas.
Hoxe é distinto. Os nenos no medio urbán viven nun medio castelanizado. Non hai interese por parte da xente de educar ós seus fillos en galego. Non hai o orgullo que vexo en cataláns e vascos en perpetuar unha língoa.
Eu son castelán, entendo perfeitamente o galego mais...non teño oportunidade de falalo pois ó longo do día todo o mundo diríxese a min en castelán. Eiquí en Pontevedra, e rarísimo escoitar a alguén falar en galego. É que nin acento sequera teñen, que parecen eles máis madrileños ca min!
En fin, o galego será o que vos, os galegos, querades que sexa. Se ha de morrer, morrerá. E moita xente sentirase, no seu interior, aliviada.
E como tí ben dis, a prensa é un bó indicador do estado dunha língoa: Dícheste de conta que "La voz de Galicia" é unha voz que fala en castelán?
Se a lo menos os galegos esqueceran o galego para aprender a falar ben o castelán...